กลับไปหน้าโครงการวิจัยทั้งหมด รหัสโครงการ : R000000392 ชื่อโครงการ (ภาษาไทย) : ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและสังคมในการเลี้ยงสัตว์ แบบบูรณาการ ตามแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง ชื่อโครงการ (ภาษาอังกฤษ) : Economy of Profitability in Animal Production and Social Community Applied Research of Sufficient Economy Philosophy on the Sustainable of Life คำสำคัญของโครงการ(Keyword) : ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ, ผลตอบแทนทางสังคม, การเลี้ยงสัตว์แบบเศรษฐกิจพอเพียง หน่วยงานเจ้าของโครงการ : คณะเทคโนโลยีการเกษตรและเทคโนโลยีอุตสาหกรรม ลักษณะโครงการวิจัย : โครงการวิจัยเดี่ยว ลักษณะย่อยโครงการวิจัย : ไม่อยู่ภายใต้แผนงานวิจัย/ชุดโครงการวิจัย ประเภทโครงการ : โครงการวิจัยใหม่ สถานะของโครงการ : แผนงานวิจัยหรือชุดโครงการวิจัยและโครงการวิจัยที่เสร็จสิ้นแล้ว งบประมาณที่เสนอขอ : 440000 งบประมาณทั้งโครงการ : 440,000.00 บาท วันเริ่มต้นโครงการ : 01 ธันวาคม 2557 วันสิ้นสุดโครงการ : 01 ตุลาคม 2560 ประเภทของโครงการ : งานวิจัยประยุกต์ กลุ่มสาขาวิชาการ : เกษตรศาสตร์ สาขาวิชาการ : สาขาเกษตรศาสตร์และชีววิทยา กลุ่มวิชาการ : ทรัพยากรสัตว์ ลักษณะโครงการวิจัย : ระดับชาติ สะท้อนถึงการใช้ความรู้เชิงอัตลักษณ์ : สะท้อนถึงการใช้ความรู้เชิงอัตลักษณ์ สร้างความร่วมมือประหว่างประเทศ GMS : ไม่สร้างความร่วมมือทางการวิจัยระหว่างประเทศ นำไปใช้ในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา : ไม่นำไปใช้ประโยชน์ในการพัฒนาณภาพการศึกษา เกิดจากความร่วมมือกับภาคการผลิต : เกิดจากความร่วมมือกับภาคการผลิต ความสำคัญและที่มาของปัญหา : ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็นนโยบายสำคัญระดับชาติที่สภาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ กำหนดไว้ตั้งแต่ในแผนพัฒนาฉบับที่ 8-9 เป็นแนวทางในการพัฒนาประเทศ โดยกระทรวงมหาดไทย (2551) ได้มอบให้กรมการพัฒนาชุมชน เป็นเจ้าภาพหลักรับผิดชอบในการขับเคลื่อนขยายผลหมู่บ้านพอเพียง โดยบูรณาการการทำงานร่วมกันในทุกกรมและรัฐวิสาหกิจโดยเฉพาะกรมการปกครองและกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ในการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้สัมฤทธิ์ผลอย่างยั่งยืน และได้จัดทำกรอบแนวคิดในการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้เป็นรากฐานของชีวิตประชาชนในหมู่บ้าน โดยใช้หลักการพัฒนาแบบมีส่วนร่วม การทำงานร่วมกัน และการเรียนรู้จากการปฏิบัติและใช้เทคนิค กระตุ้นความคิด สร้างจิตสำนึกด้วยการตั้งใจคำถามที่โดนใจ ไม่ใช้ บอกให้จำ เริ่มต้นด้วยตัวชี้วัดเป็นเป้าหมายโดยใช้พัฒนากร อาสาสมัคร ผู้นำชุมชน เป็นชุดปฏิบัติการร่วมกับกรรมการหมู่บ้านและภาคีการพัฒนาเพื่อให้เกิดผลเป็นรูปธรรม ทั้งในระดับหมู่บ้านและครัวเรือนโดยมียุทธศาสตร์ เพื่อให้ประชาชนได้ปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งถือได้ว่าเป็นการพัฒนาประชาชนให้เข้มแข็ง และเป็นการพัฒนาประเทศที่ยั่งยืนอีกด้วย แต่การดำเนินงานตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไม่ได้ดำเนินงานไปด้วยความราบรื่นทั้งหมด อาจมีปัญหาบางประการที่เป็นปัญหาอุปสรรคในการดำเนินงาน และการวัดประเมินผลการดำเนินงานเพื่อการพัฒนาต่อไป ภูมิปัญญาท้องถิ่นซึ่งเป็นรากฐานของความเป็นชาติไทย มีการสืบทอดมาจากบรรพชนอย่างต่อเนื่อง แต่ในปัจจุบันมีเทคโนโลยีสมัยที่สามารถจัดเก็บและอำนวยความสะดวกในการจัดการเรียนรู้และถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นได้มาก จึงสมควรที่จะได้รับการพัฒนารูปแบบการเรียนรู้และการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นให้เป็นระบบเพื่อให้ประชาชนได้นำไปใช้ในการดำเนินชีวิตตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตอย่างยั่งยืน คณะผู้วิจัยต้องการทราบถึงกระบวนการเรียนรู้และการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการกระบวนการเรียนรู้และการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง นอกจากนี้ จะได้นำข้อค้นพบจากการวิจัยไปพัฒนารูปแบบกระบวนการเรียนรู้และการถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงต่อไป จุดเด่นของโครงการ : มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ มีเครือข่ายการเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงทั้งหมด 15 ศูนย์และมีการนำการเกษตรผู้ร่วมโครงการเข้ามาให้ความรู้ทั้งในมหาวิทยาลัยและลงพื้นที่ชุมชนโดยตรง มีการทำเกษตรแบบผสมผสาน คือ การปลูกพืช การเลี้ยงปศุสัตว์ และการประมง ควบคู่กันไป โดยอาศัยจุดแข็งของผลผลิตชนิดหนึ่งช่วยเหลือจุดด้อยของผลผลิตอีกชนิดหนึ่งดังกล่าว และมีศักยภาพพอที่จะพัฒนาให้เกิดประโยชน์ในทางวิชาการ และเป็นศูนย์การเรียนรู้ให้กับชุมชนได้อย่างยั่งยืนต่อไป จึงสมควรอย่างยิ่งในการศึกษาผลตอบแทนทั้งในด้านเศรษฐกิจและสังคม ในการทดลองทำการปศุสัตว์ในเชิงบูรณาการ การศึกษาผลตอบแทนดังกล่าว ตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อให้เกษตรกรสามารถถ่ายทอดและต่อยอดภูมิปัญญาท้องถิ่น และมีข้อมูลแนะนำกับเกษตรที่สนใจในการปฏิบัติตามแนวพระราชดำริอย่างยั่งยืนต่อไป มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์มีเครือข่ายการเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงของแต่ละชุมชนโดยมีแนวทางให้ศูนย์การเรียนรู้เป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับชุมชนเพื่อบูรณาการกิจกรรมต่าง ๆ ตามแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง ร่วมกันทำงานเป็นทีม เสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำชุมชนกับการปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของประชาชนโดยใช้หลักการบริหารวงจรคุณภาพได้อย่างเหมาะสม วัตถุประสงค์ของโครงการ : 1. การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้เครือข่ายศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงเป็นแหล่งเรียนรู้ของเกษตรกร ศึกษาผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและสังคมในการเลี้ยงสัตว์แบบบูรณาการตามแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียงอย่างยั่งยืน ขอบเขตของโครงการ : เครือข่ายศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง 15 ศูนย์การเรียนรู้  การปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของประชาชน ผสมผสานระหว่าง ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและสังคมในการเลี้ยงสัตว์แบบบูรณาการ ตามแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง  ความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำชุมชนกับการปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของประชาชน การพัฒนาแหล่งเรียนรู้ด้านการวางแผนตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 3 ห่วง 2 เงื่อนไข โดยใช้การบริหารวงจรคุณภาพ PDCA ผลที่คาดว่าจะได้รับ : การวิจัยครั้งนี้ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ได้วิเคราะห์ผลการวิจัย ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและสังคมในการเลี้ยงสัตว์แบบบูรณาการแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เน้นแนวทางให้ศูนย์การเรียนรู้เป็นแหล่งการเรียนรู้การปฏิบัติกิจกรรม โดยมีผู้นำชุมชนเรียนรู้ร่วมกันกับเกษตรกร มีเครือข่ายร่วมกิจกรรมด้วยความสามัคคี ระดมสมองแสดงความเห็น ส่งเสริมให้ศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง จัดกิจกรรมที่เป็นประโยชน์อย่างต่อเนื่อง โดยมีหน่วยงานต่าง ๆ เข้ามาให้ความรู้ นำผลงานวิจัยมาใช้ประโยชน์ ทางด้านการบูรณาการการเลี้ยงสัตว์ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงที่ถูกต้องตามหลักการและปรับใช้ให้เข้ากับสภาพของชุมชน เช่น นำวัตถุดิบอาหารสัตว์ในท้องถิ่นมาผสมอาหารสัตว์ใช้เอง การส่งเสริมเทคโนโลยีการลดอุณหภูมิในโรงเรือน การทำฟางหมัก การทำหญ้าหมัก เพื่อเพิ่มมูลค่าอาหารสัตว์ให้ใช้ประโยชน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพเพื่อให้การเลี้ยงสัตว์ได้รับผลตอบแทนสูงสุด การทบทวนวรรณกรรม/สารสนเทศ : ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทรงมีพระราชดำรัสชี้แนะถึง “เศรษฐกิจพอเพียง” ซึ่งเป็นแนวทางการดำเนินชีวิต และปฏิบัติตนของประชาชนทุกระดับ ให้สามารถดำรงอยู่ได้อย่างมั่นคงและยั่งยืนท่ามกลางกระแสโลกาภิวัตน์และการเปลี่ยนแปลงต่างๆ จากภายนอกและภายใน “เศรษฐกิจพอเพียง” นี้เป็นปรัชญาที่หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุมีผล และความจำเป็นที่จะต้องมีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดีพอสมควร ซึ่งจะต้องอาศัยความรู้ ความรอบคอบ และความระมัดระวังอย่างมากที่จะนำวิชาการต่าง ๆ มาใช้วางแผนและดำเนินการทุกขั้นตอน โดยต้องเสริมสร้างพื้นฐานจิตใจของคนในชาติทุกระดับให้มีความสำนึกในคุณธรรม ความซื่อสัตย์สุจริต และมีความรอบรู้ที่เหมาะสม จนสามารถดำเนินชีวิตด้วยความอดทน ความเพียร มีสติปัญญา และมีความรอบคอบเพื่อให้สมดุลและพร้อมที่จะรับความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในด้านวัตถุ ด้านสังคม ด้านสิ่งแวดล้อมและด้านวัฒนธรรมที่มาจากโลกภายนอกได้ (พลาดิศัย, 2549) เศรษฐกิจพอเพียง เป็นปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำรัสชี้แนะแนวทางทางดำเนินชีวิตแก่พสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอด นานกว่า 25 ปี ตั้งแต่ก่อนเกิดวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจ และเมื่อภายหลังได้ทรงเน้นย้ำแนวทางแก้ไขให้รอดพ้นและสามารถดำรงอยู่ได้อย่างมั่นคงและยั่งยืน ภายใต้โลกาภิวัฒน์และความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ เป็นปรัชญาชี้ถึงแนวการดำรงอยู่และปฏิบัติตนของประชาชนในทุกระดับ ตั้งแต่ระดับครอบครัว ระดับชุมชนจนถึงระดับรัฐ ทั้งในการพัฒนาและการบริหารประเทศให้ดำเนินไปใน “ทางสายกลาง” โดยเฉพาะการพัฒนาเศรษฐกิจเพื่อให้สามารถก้าวทันโลกยุคโลกาภิวัฒน์ (คณะเศรษฐศาสตร์เกษตร, 2544) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงอธิบาย “พอเพียง หมายถึง พอมีพอกิน คือ มีกิน มีอยู่ไม่ฟุ่มเฟือย ไม่หรูหราก็ได้ แต่ว่าพอ พอมีพอกินก็แปลว่า เศรษฐกิจพอเพียงนั่นเอง ถ้าแต่ละคนมีพอกินก็ใช้ได้ ยิ่งถ้าประเทศมีพอกินก็ยิ่งดี....” พระองค์ได้ทรงเปรียบเทียบคำว่า “พอเพียง” กับคำว่า “Self – Sufficiency หมายความว่า ผลิตอะไร มีพอที่จะใช้ไม่ต้องขอยืมคนอื่น ๆ อยู่ได้ด้วยตนเองแต่คำว่าพอเพียงนี้ มีความหมายกว้างขวางยิ่งกว่านี้อีก คือ คำว่าพอ ก็พอเพียงนี้ พอแค่นี้เอง คนเราถ้าพอใจในความต้องการมันก็มีความโลภน้อย เมื่อมีความโลภน้อยก็เบียดเบียนผู้อื่นน้อย” “พอเพียงนี้อาจจะมี มีมาก อาจจะมีของหรูหราก็ได้ แต่ว่าต้องไม่เบียดเบียนคนอื่น ต้องให้พอประมาณ พูดจาก็พอเพียง ทำอะไรก็พอเพียง ปฏิบัติก็พอเพียง ฉะนั้นความพอเพียงนี้ก็แปลว่าความพอประมาณและความมีเหตุผล” พระราชดำรัสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานแก่ปวงชนชาวไทยนี้ก็คือ วิถีชีวิตไทยที่ยึดเส้นทางสายกลางความพอดี ความพอดีประกอบด้วยหลักสำคัญ 5 ประการ คือ 1. ความพอดีด้านจิตใจ คือ ต้องเข้มแข็ง สามารถพึ่งตนเองได้ มีจิตสำนึกที่ดี เอื้ออาทรประนีประนอม นึกถึงผลประโยชน์ส่วนรวม 2. ความพอดีด้านสังคม คือ ต้องมีความช่วยเหลือเกื้อกูลกัน สร้างความเข้มแข็ง ได้แก่ ชุมชน รู้จักผนึกกำลัง และที่สำคัญมีกระบวนการเรียนรู้ที่เกิดจากฐานรากที่มั่นคงและแข็งแรง 3. ความพอดีด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม คือ รู้จักใช้และจัดการอย่างฉลาดและรอบคอบ เพื่อให้เกิดความยั่งยืนสูงสุด และที่สำคัญใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในประเทศเพื่อพัฒนาประเทศให้มั่นคงอยู่เป็นขั้นเป็นตอนไป 4. ความพอดีด้านเทคโนโลยี คือ รู้จักใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมให้สอดคล้องกับความต้องการ และควรพัฒนาเทคโนโลยีจากภูมิปัญญาชาวบ้านของเราเอง และสอดคล้องกับประโยชน์ต่อสภาพแวดล้อมของเราเอง 5. ความพอดีด้านเศรษฐกิจ คือ เพิ่มรายได้ ลดรายจ่าย ดำรงชีวิตอย่างพอควร พออยู่ พอกินสมควรอัตภาพและฐานะของตน สิน (2544) กล่าวว่าระบบการเกษตร จากได้รับผลกระทบของการพัฒนาและการเกษตรแผนใหม่ จนทำให้ระบบนิเวศเสียความสมดุล ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมถูกทำลาย คุณภาพชีวิตของคนไม่ดี “จึงมีนักคิดทางตะวันออกคิดค้นระบบเกษตรกรรมทางเลือก (alternative agriculture) ทั้งทางเลือกในแง่การผลิต อุดมการณ์ และปรัชญา การฟื้นฟูภูมิปัญญาท้องถิ่น และการงดใช้สารเคมี เช่น พุทธเกษตร การเกษตรยั่งยืน” อภิพรรณ (2544) กล่าวว่า “การเกษตรยั่งยืน (sustainable agriculture) เป็นแนวทางการใช้วิชาการเกษตร เพื่อสามารถที่จะจัดการ ตลอดจนอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและการพัฒนาเทคโนโลยี ตลอดจนการปรับปรุงนโยบายของรัฐหรือสถาบัน ในลักษณะที่จะทำให้เกิดการคงไว้และสามารถนำมาใช้ต่อไปได้เรื่อย ๆ ตามความต้องการของมนุษย์ ทั้งในปัจจุบันและอนาคต” การเกษตรยั่งยืนนั้นเป็นลักษณะที่ประนีประนอม อยู่ระหว่างกลางของเกษตรธรรมชาติกับเกษตรพาณิชย์ คือ เอาหลักของมัชฌิมาปฏิปทา หรือทางสายกลางเป็นที่ตั้ง ... การเกษตรยั่งยืนเป็นวิธีการทำฟาร์มในลักษณะที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ เช่น การปลูกพืชตามลำดับ และการปลูกพืชสลับหรือการปลูกพืชแซม ซึ่งเป็นการปลูกพืชมากกว่าหนึ่งลงไปพร้อม ๆ กับการปลูกคาบเกี่ยวกัน ก่อให้เกิดการปลูกพืชแบบผสมผสาน (mixed farming) ประเวศ (2542) ได้อธิบายว่า เศรษฐกิจพอเพียงคือ เศรษฐกิจที่มีรูปแบบทางสายกลางหรือเศรษฐกิจแบบมัชฌิมาปาทา เพราะเชื่อมโยงทุกเรื่องที่เข้ามาด้วยกันทั้งเศรษฐกิจ จิตใจ สังคมวัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจพอเพียงไม่ได้แปลว่าไม่เกี่ยวข้องกับใคร ไม่ค้าขาย ไม่ส่งออกไม่ผลิตเพื่อผู้อื่น ไม่ทำเศรษฐกิจมหาภาค ซึ่งส่วนใหญ่คนมักจะเข้าใจผิดคิดว่าเป็นอย่างนั้น เพราะชอบนำเอาคำว่าเศรษฐกิจไปใช้ในความหมายว่าเป็นการแสวงหาเงินแต่เพียงอย่างเดียว เมื่อพิจารณาโดยหลักการเศรษฐกิจพอเพียงหมายถึง ความพึงพอใจอย่างน้อย 7 ประการด้วยกัน คือ 1. พอเพียงสำหรับทุกคน ทุกครอบครัวไม่ใช่เศรษฐกิจแบบทอดทิ้งกัน 2. จิตใจพอเพียง ทำให้รักและเอื้ออาทรคนอื่นได้ คนที่ไม่พอจะรักคนอื่นไม่เป็นและทำลาย 3. สิ่งแวดล้อมพอเพียง การอนุรักษ์และเพิ่มพูนสิ่งแวดล้อมทำให้ยังชีพและทำมาหากินได้ เช่น การทำเกษตรผสมผสานซึ่งได้ทั้งอาหาร สิ่งแวดล้อม และเงิน 4. ชุมชนเข้มแข็งพอเพียง การรวมตัวเป็นชุมชนเข้มแข็งจะทำให้สามารถแก้ปัญหาต่างๆ ได้ 5. ปัญญาพอเพียง มีการเรียนรู้ร่วมกันในการปฏิบัติและปรับตัวได้อย่างต่อเนื่อง 6. อยู่บนพื้นฐานวัฒนธรรมพอเพียง วัฒนธรรม หมายถึง วิถีชีวิตของกลุ่มชนที่สัมพันธ์อยู่กับสิ่งแวดล้อมที่หลากหลาย ดังนั้น เศรษฐกิจจึงควรสัมพันธ์และเติบโตขึ้นจากรากฐานทางวัฒนธรรมจึงจะมั่นคง 7. มีความมั่นคงพอเพียง ไม่ใช่วูบวาบเดี๋ยวจน เดี๋ยวรวยกะทันหัน เดี๋ยวไม่มีกินมีใช้ ถ้าเป็น เช่นนั้นมนุษย์อาจตกในภาวะที่ทนไม่ไหว สุขภาพจิตเสีย แต่เศรษฐกิจที่พอเพียงจะทำให้สุขภาพจิตดีเนื่องจากมีความมั่นคง ภาพที่ 2.1 หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง3 ห่วง 2 เงื่อนไข ที่มา : (ประเวศ, 2542) จากภาพที่ 2.1 หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสรุปง่าย ๆ คือ 3 ห่วง 2 เงื่อนไข อันประกอบกอบไปด้วยพอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี และมีความรู้ มีคุณธรรม ซึ่งจะนำไปสู่ชีวิต เศรษฐกิจสังคม และสิ่งแวดล้อมที่ก้าวหน้าอย่างสมดุล มั่นคง ยั่งยืน ดังรูปภาพที่ 2.1 โดยที่ก่อนตัดสินใจทำการสิ่งใด ทั้งการงาน และการดำรงชีวิต ควรพิจารณาถึง 3 ห่วงหลัก ดังนี้ ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดี ไม่น้อยเกินไป และไม่มากเกินไป และไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น ความมีเหตุผล คือ การคิดทบทวนอย่างรอบคอบ ต้องพิจารณาจากเหตุทุกอย่างที่เกี่ยวข้องและยังต้องคำนึงถึงผลที่ตามมาด้วย มีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี คือ การรู้จักจัดการกับความเสี่ยงที่เกิดขึ้นในอนาคต การเตรียมตัวให้พร้อม เพื่อรับกับผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงด้านต่างๆ ที่เกิดขึ้น ส่วนความหมายของ 2 เงื่อนไข ความรู้ คือ ความรอบรู้ ในสิ่งที่จะทำอย่างถ่องแท้และรอบด้าน มีความรอบคอบ ที่จะนำความรู้มาพิจารณาเพื่อวางแผน ไม่หวือหวา หุนหันพลันแล่น มีความระมัดระวัง ใช้ความรู้ให้เหมาะกับกาละและเทศะ คุณธรรม หมายถึง ความซื่อสัตย์สุจริต มีความอดทน มีความเพียร ใช้สติปัญญาในการดำเนินชีวิต รู้จักการแบ่งปัน ไม่โลภ และไม่ตระหนี่ เป็นคนเก่งอย่างเดียวไม่พอ ต้องเป็นคนดีด้วยความเก่งและความดีของเราจะเอื้อประโยชน์แก่ตัวเราและสังคม เงื่อนไขแห่งความสำเร็จ คณะกรรมการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียง (2550) ได้สรุปปัจจัยที่เป็นเงื่อนไขแห่งความสำเร็จในการน้อมรับแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการดำเนินชีวิต ดังนี้ 1. การรู้จักตนเอง ทำตนให้เป็นที่พึ่งของตนเอง รู้จักพัฒนาตนเองด้วยการพยายามทำจิตใจให้ผ่องใส มีจิตใจที่เข้มแข็งมีจิตสำนึกที่ดี มีจิตใจเอื้ออาทร รวมทั้งมีความเจริญและมีความเย็นในจิตใจอยู่เป็นประจำอย่างต่อเนื่อง 2. พึ่งพาตนเองและพึ่งพาซึ่งกันและกัน ในการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ คือ เมื่อมีปัญหาจากการดำเนินชีวิต ก็ให้ใช้สติปัญญาไตร่ตรองหาสาเหตุของปัญหาและแก้ไขไปตามเหตุและปัจจัยด้วยความสามารถและศักยภาพที่ตนเองมีอยู่ ก่อนที่จะคิดถึงผู้อื่น และมีการปรึกษาหารือถ้อยทีถ้อยอาศัย ช่วยเหลือซึ่งกันและกันในชุมชน 3. การใช้ชีวิตอย่างพอเพียง รู้จักลดกิเลสและลดความต้องการของตนเองลง เพื่อให้เหลือแรงและเวลาในการพัฒนาคุณภาพชีวิต ตลอดจนทำประโยชน์ให้แก่ส่วนรวมได้มากขึ้น 4. พลัง เศรษฐกิจพอเพียงเกิดได้ถ้ามี “พลัง” ต้อง ยอมรับว่างานเกษตรนั้นเป็นงานที่ต้องใช้ระยะเวลา และบางกิจกรรมจำเป็นต้องใช้ความพิถีพิถันจึงจะเห็นผล ดังนั้นคนที่อยู่ในอาชีพนี้จึงต้องมีความอดทน และความพยายามค่อนข้างสูงจึงจะประสบความสำเร็จในอาชีพจากแง่มุมดังกล่าวของการประกอบอาชีพเกษตรกรรมตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงจึงจำเป็นอย่างยิ่งต้องมีชุมชน ทฤษฎี สมมุติฐาน กรอบแนวความคิด : สุนทร (2544) กล่าวว่า การดำรงชีพแบบ “เศรษฐกิจแบบพอเพียง” เป็นการเข้าสู่มาตรฐาน “พออยู่ พอกิน” ตามแนวพระราชดำริ อาจปฏิบัติตนโดยการยึดความประหยัด ตัดทอนค่าใช้จ่าย ลดละความฟุ่มเฟือยในการดำรงชีพอย่างจริงจัง ในขณะที่ วัฒน์ (2549) กล่าวว่า หลักการปฏิบัติตนให้พอเพียงคือ การยึดหลักความประหยัด อดออม โดย สมพร (2549) ได้ย้ำให้เห็นว่า สาเหตุประการหนึ่งของความยากจน คือ การขาดการประหยัดและอดออม ใช้เงินมากกว่ารายได้ ตามคำกล่าวที่ว่า “มีรายได้น้อย แต่รสนิยมสูง” ส่วน พุทธินันท์ (2549) ได้กล่าวไว้ว่า การทำเกษตรทฤษฎีใหม่เป็นการทำการเกษตรโดยแบ่งพื้นที่การใช้สอยออกเป็นส่วน ๆ โดยเน้นการมีแหล่งน้ำไว้ใช้ในช่วงฤดูแล้ง มีการปลูกพืช ปลูกต้นไม้ที่หลากหลาย และเลี้ยงสัตว์ ทำให้เกษตรกรมีความมั่นคงทางด้านอาหารโดยไม่ต้องพึ่งพิงจากภายนอก เมื่อเหลือจากการบริโภคก็ขายสร้างรายได้ ทำให้เกิดความมั่นคง (กระทรวงมหาดไทย, 2551) สุนทร (2544) ได้เน้นย้ำให้เห็นถึงความสามัคคีว่า เศรษฐกิจพอเพียงให้ความสำคัญกับการรวมกลุ่มของชาวบ้าน การพัฒนาองค์กรของชาวบ้านให้แข็งแรงและมีเครือข่ายที่กว้างขวางมากขึ้นเศรษฐกิจจึงจะสามารถขยายตัวไปพร้อม ๆ กับสภาวการณ์ด้านการกระจายรายได้ที่ดีขึ้น โดย ธวัชชัย (2549) ได้อ้างถึงคำอธิบายของ สุเมธ ตันติเวชกุล ว่า แนวความคิด “เศรษฐกิจพอเพียง” จากพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวนั้น เราสามารถที่จะยึดเป็นหลักในการปฏิบัติได้กับทุกอาชีพ นั่นคือ การจะทำงานอะไรต้องเริ่มต้นด้วยการเรียนรู้ก่อนต้องมีสติจึงจะเกิดปัญญา โดยมีกรอบแนวคิดในการวิจัยดังต่อไปนี้ เครือข่ายศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง 15 ศูนย์การเรียนรู้  การปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของประชาชน ผสมผสานระหว่าง ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและสังคมในการเลี้ยงสัตว์แบบบูรณาการ ตามแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง  ความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำชุมชนกับการปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของประชาชน การพัฒนาแหล่งเรียนรู้ด้านการวางแผนตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 3 ห่วง 2 เงื่อนไข โดยใช้การบริหารวงจรคุณภาพ PDCA วิธีการดำเนินการวิจัย และสถานที่ทำการทดลอง/เก็บข้อมูล : การวิจัยในครั้งนี้ใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสมสาน (Mixed Methodology) ทั้งการวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative research) โดยเป็นวิจัยเชิงสำรวจ (Survey research) แบบวัดครั้งเดียว (One shot study) และการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) โดยใช้แบบสัมภาษณ์ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง ประชากร ได้แก่ ประชาชนที่เป็นสมาชิกศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง 15 ศูนย์การเรียนรู้จังหวัดนครสวรรค์ จำนวน 190 คน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ประชาชนที่เป็นสมาชิกของศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง 15 ศูนย์การเรียนรู้ จังหวัดนครสวรรค์ โดยการคำนวณหาขนาดตัวอย่าง (Sample size) โดยใช้สูตร (Yamane, 1973) ได้กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 140 คน โดยวิธีการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย 1. แบบสอบถาม ส่วนที่ 1 ข้อมูลทั่วไป ซึ่งมีลักษณะเป็นคำถามแบบเลือกคำตอบ ส่วนที่ 2 โดยให้เลือกตอบได้คำตอบเดียว ใช้มาตราส่วนประมาณค่า (Rating scale) แบ่งออกเป็น 5 ระดับ 2. แบบสัมภาษณ์ 2.1 สร้างประเด็นคำถามที่กำหนดเป็นตัวแปรอิสระเพื่อการสัมภาษณ์กับผู้ให้ข้อมูล 2.2 ดำเนินการสัมภาษณ์กับผู้ให้ข้อมูล ทดสอบเครื่องมือ ตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือนำไปทดสอบด้วยการหาความตรงของเนื้อหา (Content validity) และการหาความเชื่อมั่น (Reliability) การเก็บรวบรวมข้อมูล 1. ข้อมูลปฐมภูมิ (Primary data) เป็นข้อมูลที่รวบรวมจากแบบสอบถามมีขั้นตอนการเก็บรวบรวมข้อมูล ดังนี้ 1.1 ศึกษาแนวคิด ทฤษฎี เอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง 1.2 คณะผู้วิจัยตรวจสอบความลงรหัสตัวเลข (Code) ตามเกณฑ์ของเครื่องมือแต่ละส่วน 1.3 คณะผู้วิจัยและผู้ช่วยวิจัยดำเนินการสัมภาษณ์กับผู้ให้ข้อมูลตามกลุ่มพื้นที่ 2. ข้อมูลทุติยภูมิ (Secondary data) รวบรวมข้อมูลประกอบกำหนดกรอบแนวคิดในการวิจัย รูปแบบการวิจัย การศึกษาในครั้งนี้ ใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสมสาน (Mixed Methodology) ทั้งการวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative research) โดยเป็นวิจัยเชิงสำรวจ (survey research) แบบวัดครั้งเดียว (one shot study) และการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) โดยใช้แบบสัมภาษณ์ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง 1. ประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ ประชาชนที่เป็นสมาชิกศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง 15 ศูนย์การเรียนรู้จังหวัดนครสวรรค์ การสุ่มตัวอย่าง มีขั้นตอนดังนี้ การคำนวณหาขนาดตัวอย่าง (Sample size) โดยใช้สูตรต่อไปนี้ (Taro Yamane, 1967, p. 886-887) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย การเก็บรวบรวมข้อมูลที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้เป็นแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ ซึ่งผู้วิจัยได้สร้างขึ้นจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ดังนี้ 1. แบบสอบถาม ส่วนที่ 1 ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับลักษณะส่วนบุคคล ได้แก่ เพศ อายุ การศึกษา อาชีพ และรายได้ ซึ่งมีลักษณะเป็นคำถามแบบเลือกคำตอบ ส่วนที่ 2 ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการมีส่วนร่วมในการรักษาภูมิปัญญาการลอมฟางเพื่อใช้เป็นอาหารสัตว์ในฤดูแล้ง โดยให้เลือกตอบได้คำตอบเดียว ใช้มาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) แบ่งออกเป็น 5 ระดับ กำหนดระดับคะแนนของข้อความ ดังต่อไปนี้ มีการปฏิบัติมากที่สุด ให้คะแนน 5 มีการปฏิบัติมาก ให้คะแนน 4 มีการปฏิบัติปานกลาง ให้คะแนน 3 มีการปฏิบัติน้อย ให้คะแนน 2 มีการปฏิบัติที่สุด ให้คะแนน 1 2. แบบสัมภาษณ์ 2.1 สร้างประเด็นคำถามที่กำหนดเป็นตัวแปรอิสระเพื่อการสัมภาษณ์กับผู้ให้ข้อมูล 2.2. ดำเนินการสัมภาษณ์กับผู้ให้ข้อมูล โดยการคัดเลือกจากตัวแทนของเกษตรกรที่กรอกแบบสอบถาม การทดสอบเครื่องมือ คณะผู้วิจัยได้ตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ โดยการนำไปทดสอบหาความตรง (Validity) และความเชื่อมั่น (Reliability) ดังนี้ 1. การหาความตรงของเนื้อหา (Content Validity) คณะผู้วิจัยนำแบบสอบถามที่สร้างขึ้นเสนอต่อผู้ทรงคุณวุฒิตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหา เพื่อทำการตรวจสอบความถูกต้องของภาษาที่ใช้จากนั้นนำมาหาค่าดัชนีความสอดคล้องระหว่างข้อคำถามกับวัตถุประสงค์ (Index of Item Objective Congruence: IOC) ซึ่งได้ค่าเฉลี่ยอยู่ระหว่าง 0.60-1.00 หลังจากนั้นนำมาแก้ไขปรับปรุง เพื่อดำเนินการในขั้นต่อไป 2. การหาความเชื่อมั่น (Reliability) คณะผู้วิจัยนำแบบสอบถามทั้งหมดไปทดสอบกับกลุ่มตัวอย่างในจังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งมีลักษณะใกล้เคียงกัน จำนวน 30 ชุด นำแบบสอบถามที่ได้ไปทดสอบความเชื่อมั่นรวมโดยใช้วิธีการวิเคราะห์ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟ่าของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ซึ่งมีสูตรในการคำนวณ ดังนี้ (วิเชียร เกตุสิงห์, มปพ., หน้า 114 – 117) * = เมื่อ * คือ ค่าความเชื่อมั่น k คือ จำนวนข้อ Vi 2 คือ ความแปรปรวนของคะแนนแต่ละข้อ Vt 2 คือ ความแปรปรวนของคะแนนรวมทุกข้อ ในการหาค่าความเชื่อมั่นตามสูตรนี้ จะต้องนำคะแนนแต่ละข้อมาหาความแปรปรวนและต้องหาความแปรปรวนของคะแนนที่รวมทุกข้อเข้าด้วยกัน ได้ค่าความเชื่อมั่น ทั้งฉบับ (Alpha: (*) เท่ากับ 0.978 การเก็บรวบรวมข้อมูล คณะผู้วิจัยได้ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลจากแหล่งข้อมูล 2 ประเภท ดังนี้ 1. ข้อมูลปฐมภูมิ (Primary Data) เป็นข้อมูลที่รวบรวมจากแบบสอบถามมีขั้นตอน การเก็บรวบรวมข้อมูล ดังนี้ 1.1 ศึกษาแนวคิด ทฤษฎี เอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อเป็นกรอบในการศึกษาวิจัยแล้วนำมาสร้างเป็นแบบสอบถามเพื่อใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล 1.2 คณะผู้วิจัยติดต่อประสานกับกลุ่มตัวอย่างเพื่อแจกแบบสอบถามและสัมภาษณ์ 1.3 คณะผู้วิจัยอธิบายขั้นตอนการดำเนินการและวัตถุประสงค์ของการวิจัยให้ผู้ช่วยผู้วิจัยได้ทราบ เพื่อให้ช่วยเก็บข้อมูลในพื้นที่ซึ่งผู้วิจัยได้กำหนดแบ่งกลุ่มผู้ช่วยวิจัยใน 2 จังหวัด พร้อมทั้งเตรียมเครื่องมือในการเก็บข้อมูลให้ผู้ช่วยผู้วิจัยได้นำไปดำเนินการ 1.4 คณะผู้วิจัยและผู้ช่วยวิจัยเดินทางไปเพื่อพบกลุ่มตัวอย่างโดยการแจกแบบสอบถาม ในพื้นที่ซึ่งผู้วิจัยได้ดำเนินการเก็บข้อมูลด้วยตนเอง 1.5 คณะผู้วิจัยตรวจสอบความถูกต้องและความครบถ้วนสมบูรณ์ของแบบสอบถาม ที่ได้รับตอบคืนมา 1.6 คณะผู้วิจัยนำแบบสอบถามที่ผ่านการตรวจสอบความถูกต้องและความครบถ้วน คัดเลือกเฉพาะฉบับที่มีความสมบูรณ์ มาลงรหัสตัวเลข (code) ตามเกณฑ์ของเครื่องมือแต่ละส่วน แล้วจึงนำไปประมวลผล และวิเคราะห์ข้อมูลในขั้นต่อไป 1.7 คณะผู้วิจัยและผู้ช่วยวิจัยดำเนินการสัมภาษณ์กับผู้ให้ข้อมูลตามที่กำหนดนัดหมาย ตามกลุ่มพื้นที่ของแต่ละจังหวัด โดยดำเนินการตามปฏิทินการวิจัย 2. ข้อมูลทุติยภูมิ (Secondary Data) เป็นข้อมูลที่เก็บรวบรวมจากหนังสือ ตำรา บทความ ผลงานวิจัยและเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อใช้ประกอบการกำหนดกรอบแนวคิด ในการวิจัย (Conceptual Framework) ครั้งนี้และใช้อ้างอิง (Reference) ในการเขียนรายงานผลการวิจัย (Research Report) การวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อให้การวิจัยดำเนินไปอย่างน่าเชื่อถือ จึงใช้การวิเคราะห์ข้อมูลที่เป็นระบบและมีประสิทธิภาพ ซึ่งคณะผู้วิจัยมีขั้นตอนในการวิเคราะห์ข้อมูลดังต่อไปนี้ 1. ผู้วิจัยได้ตรวจสอบความถูกต้องของแบบสอบถามทุกฉบับก่อนเพื่อดูความสมบูรณ์ให้ครบถ้วนและลงหมายเลขประจำแบบสอบถามเพื่อให้เกิดความสะดวกต่อการตรวจสอบในภายหลัง 2. นำเอาข้อมูลจากแบบสอบถามมาลงรหัส (Coding sheets) และบันทึกลงหน่วยความจำของเครื่องคอมพิวเตอร์ 3. ประมวลผลข้อมูลด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์ โดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูปทางสถิติ (Statistical Package) SPSS for Windows (Statistical Package for the Social Science for Windows) เพื่อนำผลทางสถิติมาใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลและทดสอบสมมติฐาน 4. หลังจากทราบผลการทดสอบสมมติฐาน นำผลการทดสอบสมมติฐานที่ได้ไปทำการวิเคราะห์อิทธิพล (path analysis) หรือมีชื่ออื่น ๆ ที่แตกต่างไปอีก เช่น การวิเคราะห์เส้นทาง การวิเคราะห์วิถี การวิเคราะห์เส้นโยง เป็นต้น โดยเป็นการหาความสัมพันธ์เชิงเหตุผลและผลจากปรากฏการณ์จริงว่าสอดคล้องหรือขัดแย้งกับความสัมพันธ์ตามทฤษฎีหรือไม่ นอกจากนี้ยังศึกษาวิเคราะห์ผลกระทบทางตรง (direct effect) ผลกระทบทางอ้อม (indirect effect) และผลกระทบรวม (total effect) ของตัวแปรที่มีต่อตัวแปรตาม (ปุระชัย เปี่ยมสมบูรณ์, 2527, หน้า 99) ซึ่งประมวลผลข้อมูลด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์ โดยใช้โปรแกรม AMOS สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ในการวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยใช้สถิติในการวิเคราะห์ข้อมูล ดังนี้ 1. การแจกแจงความถี่ (frequency) และค่าสถิติร้อยละ (percentage) ใช้ในการอธิบายข้อมูลทั่วไป 2. ค่าเฉลี่ย (mean) และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (standard deviation) ใช้วิเคราะห์ระดับปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและกระบวนการเรียนรู้และถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น และการปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและกระบวนการเรียนรู้และถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น 3. กรณีตัวแปรอิสระและตัวแปรตามมีระดับการวัดแบบช่วงหรืออัตราส่วน (interval scale or ratio) ใช้การวิเคราะห์ความถดถอยอย่างง่าย (simple regression) ซึ่งตัวแปรที่ใช้ค่าสถิตินี้ทดสอบ ได้แก่ 1) การรับรู้ข้อมูลข่าวสาร การเรียนรู้เกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง การมีส่วนร่วมในชุมชน และภาวะผู้นำในชุมชนกับตั คำอธิบายโครงการวิจัย (อย่างย่อ) : การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้เครือข่ายศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงเป็นแหล่งเรียนรู้ของเกษตรกร ศึกษาผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและสังคมในการเลี้ยงสัตว์แบบบูรณาการตามแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียงอย่างยั่งยืน ผลการวิจัยพบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่มีอาชีพทำนา สนใจการเลี้ยงสัตว์เป็นอาชีพเสริม ครัวเรือนใช้พื้นที่ในการเลี้ยงสัตว์ไว้กินเองในครอบครัวและปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก ( = 4.29) มีรายได้เพิ่มขึ้นจากการเลี้ยงกระบือ สุกร และไก่ มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก ( = 3.51) ตามลำดับ มีการออมทรัพย์จากการปลูกพืชเลี้ยงสัตว์ มีเครือข่ายร่วมกับชุมชนอื่น เอื้ออารี รู้รักสามัคคีต่อกัน ชุมชนมีการประชาสัมพันธ์ การประกันราคาผลประโยชน์ต่างๆ จากรัฐบาลฯ มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก ( = 3.94) ใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมในการเลี้ยงสัตว์ มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.32) มีการใช้ปุ๋ยชีวภาพ-น้ำหมักชีวภาพในการเลี้ยงสัตว์ การลดการใช้พลังงานโดยใช้เทคโนโลยีลดความร้อนในการสร้างโรงเรือนเลี้ยงสัตว์ที่เหมาะสม มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง ( = 3. จำนวนเข้าชมโครงการ : 1181 ครั้ง รายชื่อนักวิจัยในโครงการ ชื่อนักวิจัย ประเภทนักวิจัย บทบาทหน้าที่นักวิจัย สัดส่วนปริมาณงาน(%) นางสาวฐิตาภรณ์ คงดี บุคลากรภายในมหาวิทยาลัย หัวหน้าโครงการวิจัย 50 นายสมชาย ศรีพูล บุคลากรภายในมหาวิทยาลัย ผู้ร่วมวิจัย 50 กลับไปหน้าโครงการวิจัยทั้งหมด