กลับไปหน้าโครงการวิจัยทั้งหมด รหัสโครงการ : R000000262 ชื่อโครงการ (ภาษาไทย) : การพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในพื้นที่จังหวัดชัยนาท ชื่อโครงการ (ภาษาอังกฤษ) : Potential development of community self-management on the base economic sufficiency economy philosophy in Chainat คำสำคัญของโครงการ(Keyword) : เศรษฐกิจพอพียง กระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม การจัดการตนเอง การพัฒนาศักยภาพของชุมชน หน่วยงานเจ้าของโครงการ : คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ลักษณะโครงการวิจัย : โครงการวิจัยเดี่ยว ลักษณะย่อยโครงการวิจัย : ไม่อยู่ภายใต้แผนงานวิจัย/ชุดโครงการวิจัย ประเภทโครงการ : โครงการวิจัยใหม่ สถานะของโครงการ : propersal งบประมาณที่เสนอขอ : 475000 งบประมาณทั้งโครงการ : 475,000.00 บาท วันเริ่มต้นโครงการ : 01 ตุลาคม 2559 วันสิ้นสุดโครงการ : 30 กันยายน 2560 ประเภทของโครงการ : งานวิจัยประยุกต์ กลุ่มสาขาวิชาการ : สังคมศาสตร์ สาขาวิชาการ : สาขาสังคมวิทยา กลุ่มวิชาการ : พัฒนาสังคม ลักษณะโครงการวิจัย : ระดับชาติ สะท้อนถึงการใช้ความรู้เชิงอัตลักษณ์ : ไม่สะท้อนถึงการใช้ความรู้เชิงอัตลักษณ์ สร้างความร่วมมือประหว่างประเทศ GMS : ไม่สร้างความร่วมมือทางการวิจัยระหว่างประเทศ นำไปใช้ในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา : ไม่นำไปใช้ประโยชน์ในการพัฒนาณภาพการศึกษา เกิดจากความร่วมมือกับภาคการผลิต : ไม่เกิดจากความร่วมมือกับภาคการผลิต ความสำคัญและที่มาของปัญหา : วิกฤติเศรษฐกิจที่ผ่านมาเป็นบทเรียนของการพัฒนาที่ไม่สมดุลและไม่มีเสถียรภาพ ซึ่งได้ส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของประชาชนในวงกว้าง ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคม ที่ไม่คำนึงถึงระดับความเหมาะสมกับศักยภาพขององค์กร ภูมิสังคมของประเทศ หรือความพร้อมของคนและระบบ นอกจากนี้แล้ว การหวังพึ่งพิงความรู้ เงินลงทุน หรือตลาดจากภายนอกประเทศมากจนเกินไป โดยไม่เตรียมสร้างพื้นฐานภายในประเทศให้มั่นคงและเข้มแข็ง หรือสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีเพื่อให้สามารถพร้อมรับความเสี่ยงจากความผันผวนของปัจจัยภายในและภายนอก(สมเกียรติ อ่อนวิมล , 2550 : 11) ในขณะเดียวกันปัญหาซึ่งทับถมมาอย่างต่อเนื่องกลายเป็นปัญหาเชิงโครงสร้างทางเศรษฐกิจและสังคม ได้ก่อให้เกิดความเหลื่อมล้ำในการกระจายทุน กระจายความเจริญ และกระจายรายได้ระหว่างกลุ่มคนและในเชิงพื้นที่ เกิดปัญหาทางสังคมย่อหย่อนทางศีลธรรม ความเสื่อมสลายของวัฒนธรรมที่ดีของสังคมไทย ตลอดจนความเสื่อมโทรมของทรัพยากรทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม(วารสารเศรษฐกิจและสังคม พฤศจิกายน-ธันวาคม , 2548 :41-47.) การพัฒนาประเทศที่ผ่านมาทำให้สังคมไทยอ่อนแอเนื่องจากเป็นการพัฒนาที่ไม่ยั่งยืนไม่สมดุลมุ่งที่ความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจแต่มิได้สร้างกระบวนการเรียนรู้ให้กับมนุษย์ที่เป็นทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภค การดำเนินกิจกรรมการผลิตและการบริโภคที่ผ่านมาจึงขาด “ปัญญา” ทำให้การพัฒนาเศรษฐกิจเป็นแบบแยกส่วนใช้ “เงิน” เป็น “เป้าหมาย” โดยไม่คำนึงถึงผลเสียที่ตามมาจึงมักเกิดปัญหาหรือความทุกข์ (สุเมธตันติเวชกุล, 2544, น.284) การขาดปัญญาความรู้ผสานเข้ากับความโลภเห็นแก่ได้เพียงระยะสั้นไม่นึกถึงอนาคตของทั้งตนเองและผู้อื่นจึงแข่งกันผลิตและบริโภคอย่างฟุ่มเฟือยแย่งกันใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่จำกัดเพื่อสนองความต้องการที่ไม่จำกัดและไม่รู้จักพอของมนุษย์เมื่อไม่รู้จักพอก็ก่อให้เกิดความวิปริตทางธรรมชาติและวิปริตทางความคิดก่อเกิดวิกฤตเศรษฐกิจและสังคมเกิดความย่อหย่อนทางศีลธรรมความเสื่อมสลายของวัฒนธรรมตลอดจนความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ(สภาพัฒน์) 2549, น. 6) “เศรษฐกิจพอเพียง”เป็นปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำรัสชี้แนะแนวทางการดำเนินชีวิตแก่พสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกว่า 25 ปีตั้งแต่ก่อนเกิดวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจและเมื่อภายหลังได้ทรงเน้นย้ำแนวทางการแก้ไขเพื่อให้รอดพ้นสามารถดำรงอยู่ได้อย่างมั่นคงยั่งยืนภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์และความเปลี่ยนแปลงต่างๆซึ่งเป็นปรัชญาที่ชี้ถึงแนวการดำรงอยู่และปฏิบัติตนของประชาชนในทุกระดับตั้งแต่ระดับครอบครัวระดับชุมชนจนถึงระดับรัฐทั้งในการพัฒนาและบริหารประเทศให้ดำเนินไปในทางสายกลางโดยเฉพาะการพัฒนาเศรษฐกิจเพื่อให้ก้าวทันต่อโลกยุคโลกาภิวัฒน์ความพอเพียงหมายถึงความพอประมาณความมีเหตุผลรวมถึงความจำเป็นที่จะต้องมีระบบภูมิคุ้มกันในตัวที่ดีพอสมควรต่อการมีผลกระทบใดๆอันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทั้งภายนอกและภายในทั้งนี้จะต้องอาศัยความรอบรู้ความรอบคอบและความระมัดระวังอย่างยิ่งในการนำวิชาการต่างๆมาใช้ในการวางแผนและการดำเนินการทุกขั้นตอนขณะเดียวกันจะต้องเสริมสร้างพื้นฐานจิตใจของคนในชาติให้มีสำนึกในคุณธรรมความซื่อสัตย์สุจริตให้มีความรอบรู้ที่เหมาะสมดำเนินชีวิตด้วยความอดทนความเพียรมีสติปัญญาและความรอบคอบเพื่อให้สมดุลพร้อมต่อการรองรับการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและกว้างขวางทั้งด้านวัตถุสังคมสิ่งแวดล้อมและวัฒนธรรมจากโลกภายนอกได้เป็นอย่างดี (มูลนิธิ พัฒนาไทสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ, 2545) ดังนั้น เศรษฐกิจพอเพียงเป็นปรัชญาที่ชี้ถึงแนวทางปฏิบัติตนโดยคำนึงถึงความพอประมาณความมีเหตุผลและการสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีเพื่อพร้อมรับต่อความเสี่ยงบนพื้นฐานของความรอบรู้ความรอบคอบระมัดระวังและคุณธรรมการใช้ความรู้อย่างถูกหลักวิชาการด้วยความรอบคอบและระมัดระวังควบคู่ไปกับการกระทำที่ไม่เบียดเบียนกันกาแบ่งปันช่วยเหลือซึ่งกันและกันความร่วมมือปรองดองกันในสังคมจะสร้างสายใยเชื่อมโยงคนในภาคส่วนต่างๆของสังคมเข้าด้วยกันสร้างสรรค์พลังในทางบวกนำไปสู่ความสามัคคีการพัฒนาที่สมดุลและยั่งยืนและการพร้อมรับต่อการเปลี่ยนแปลงต่างๆ (สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ, 2549)นับตั้งเเต่มีการจัดทำมีแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 1 ปีพ.ศ. 2504-2509นั้นได้มีการปรับปรุงแผนพัฒนาฯมาโดยตลอดและในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่8 ที่เริ่มให้ความสำคัญกับแนวทางและเป้าหมายในการรับฟังความคิดเห็นจากภาคีพัฒนาเข้าร่วมด้วยว่าการพัฒนาโดยมีทิศทางคนเป็นศูนย์กลางไปสู่เป้าหมายของการที่จะให้แข็งแกร่งไปสู่การพัฒนาที่ก้าวหน้าขึ้นโดยยังดูในเรื่องของการกระจายรายได้ดูเรื่องขีดความสามารถในการแข่งขันในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 9 เริ่มบรรจุเอาปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเข้ามาไว้ในแผนพัฒนาฯอย่างเป็นรูปธรรมเริ่มพูดถึงเรื่องการเปลี่ยนแปลงพูดถึงเรื่องข้อตกลงทางการค้าพูดถึงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจากวิกฤตเศรษฐกิจพูดถึงความอ่อนแอในโครงสร้างเศรษฐกิจไทยยึดความไปสู่จุดสมดุลตามปรัชญาเศรษฐกิจพอพียงเน้นความรู้จริยธรรมมีกลไกและระเบียบที่เอื้อต่อการพัฒนาที่สร้างความเป็นธรรมในสังคมปัจจุบันในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่10 ได้กำหนดพันธกิจของการพัฒนาที่สำคัญไว้5 ด้านดังนี้1) พัฒนาคุณภาพคนในชาติให้มีความรู้คู่คุณธรรมและสร้างสังคมฐานความรู้ให้เป็นภูมิคุ้มกันพร้อมรับการเปลี่ยนแปลงมีการปฏิรูปการศึกษาในทุกระดับเพื่อให้ผู้เรียนมีกำลังปัญญาในการพัฒนาประเทศรู้เท่าทันและก้าวไปกับโลกอย่างมั่นคงมีจิตสำนึกในด้านความเป็นไทยยึดมั่นในคุณธรรมจริยธรรมของศาสนาต่างๆและอื่นๆ2) ปฏิรูปโครงสร้างเศรษฐกิจให้แข็งแกร่งมั่นคงแข่งขันได้และเป็นธรรมเน้นการพึ่งตนเองลดการพึ่งพาจากภายนอกมีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดีมีคุณภาพกระจายการพัฒนาอย่างเป็นธรรมปรับโครงสร้างภาคเกษตรอุตสาหกรรมและบริการสู่การผลิตฐานความรู้การต่อยอดภูมิปัญญาท้องถิ่นและสากลให้สมดุลปรับโครงสร้างพื้นฐานและโลจิสติกส์พลังงานองค์ความรู้กลไกที่เกี่ยวข้องและอื่นๆ3) เสริมสร้างความเท่าเทียมและความเข้มแข็งของชุมชนและสังคมรวมพลังเป็นเครือข่ายการพัฒนาชุมชนให้เข้มแข็งมุ่งคงความหลากหลายทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทยลดเงื่อนไขความขัดแย้งด้วยสันติวิธีสร้างสันติสุขและความสมานฉันท์ในสังคมไทยกับสังคมของโลก4) ดำรงไว้ซึ่งความหลากหลายของทรัพยากรธรรมชาติและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมที่ดีมุ่งให้ชุมชนมีองค์ความรู้และภูมิคุ้มกันมีสิทธิในการเข้าถึงและจัดการทรัพยากรการอนุรักษ์คุ้มครองทรัพยากรความหลากหลายทางชีวภาพให้เป็นฐานที่มั่นคงของสังคมไทย5) พัฒนาระบบบริหารจัดการประเทศให้เกิดธรรมาภิบาลในทุกระดับมีการกระจายอำนาจเสริมสร้างประชาธิปไตยบริหารจัดการด้วยความโปร่งใสรับผิดชอบต่อสาธารณะยุติธรรม (สมพงษ์จิตระดับสุอังคะวาทิน, 2549) “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” เป็นปรัชญาที่มุ่งเน้นให้ยึดหลักทางสายกลางและความไม่ประมาทคำนึงถึงความพอประมาณความมีเหตุผลการสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีในตัวตลอดจนการใช้ความรู้ด้วยความรอบคอบระมัดระวังและมีคุณธรรมเป็นพื้นฐานในการตัดสินใจและการกระทำทั้งนี้เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนทุกระดับนำหลักปรัชญาฯไปเป็นพื้นฐานและแนวทางในการดำเนินชีวิตในด้านต่างๆอันจะนำไปสู่การพัฒนาที่สมดุลและยั่งยืนประชาชนอยู่อย่างร่มเย็นเป็นสุขสังคมมีความเข้มแข็งและประเทศชาติมั่นคงซึ่งจะนำไปสู่การนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกต์ใช้ให้เกิดผลในทางปฏิบัติในทุกภาคส่วนของสังคมอย่างจริงจังในระยะของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) โดยมีวิสัยทัศน์ ในการพัฒนาว่า "ประเทศมีความมั่นคงเป็นธรรม และมีภูมิคุ้มกันต่อการเปลี่ยนแปลง” กำหนดพันธกิจหลักในการพัฒนาประเทศไว้ 3 พันธกิจ ได้แก่ การพัฒนาฐานการผลิตและบริการ การสร้างความเป็นธรรมและ ลดความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ สังคม และสร้างภูมิคุ้มกันจากวิกฤตการณ์ และ กำหนดยุทธศาสตร์ในการพัฒนาไว้ 7 ยุทธศาสตร์ได้แก่ การสร้างฐานการผลิตให้เข้มแข็ง สมดุล อย่างสร้างสรรค์ การสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการผลิต การค้า การลงทุน การพัฒนาคุณภาพคน ทั้งความรู้คู่คุณธรรม สังคม มั่นคงเป็นธรรม มีพลังและเอื้ออาทร เน้นการผลิตและบริโภคที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม มีความมั่นคงของพลังงานและอาหาร และเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ อย่างไรก็ตามประเทศไทยยังคงต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญในหลายบริบททั้งที่เป็นโอกาสและข้อจำกัดต่อการพัฒนาประเทศจึงต้องมีการเตรียมความพร้อมของคนและระบบให้มีภูมิคุ้มกับพร้อมรับการเปลี่ยนแปลงและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นโดยยังคงอัญเชิญ “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” มาเป็นแนวปฏิบัติในการพัฒนาแบบบูรณาการเป็นองค์รวมที่มี “คนเป็นศูนย์กลางการพัฒนา” ต่อเนื่องจากแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 9 และแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 10 ให้ความสำคัญต่อการรวมพลังสังคมจากทุกภาคส่วนให้มีส่วนร่วมดำเนินการในทุกขั้นตอนของแผนฯพร้อมทั้งสร้างเครือข่ายการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การพัฒนาสู่การปฏิบัติรวมทั้งการติดตามตรวจสอบผลการดำเนินงานตามแผนอย่างต่อเนื่องการสร้างขบวนการขับเคลื่อนตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 จนถึงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 11เป็นการสร้างภูมิกันในมิติต่างๆเพื่อให้การพัฒนาประเทศสู่ความสมดุลและยั่งยืน โดยนำทุนของประเทศที่มีศักยภาพมาใช้ให้เกิดประโยชน์อย่างบูรณาการและเกื้อกูลกัน พร้อมท จุดเด่นของโครงการ : 1.น้อมนำศาสตรพระราชามาสู่การประยุกต์ใช้ 2.การเสริมสร้างการมีส่วนร่วมในการดำเนินกิจกรรมของชุมชนเพื่อพัฒนาองค์ความรู้ตามแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง 3.พื้นที่ศึกษาเป็นชุมชนต้นแบบในการขับเคลื่อนกิจกรรมการพัฒนาชุมชนบนบานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง วัตถุประสงค์ของโครงการ : 1.เพื่อศึกษาสภาพปัญหา และความต้อการของชุมชนด้านเศรษฐกิจเพื่อพัฒนาองค์ความรู้ของชุมชนในการจัดการตนเองบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 2.เพื่อพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ขอบเขตของโครงการ : ขอบเขตด้านพื้นที่ งานวิจัยนี้ศึกษาเฉพาะเขตพื้นที่ -ชุมชนบ้านเนินถ่าน หมู่ที่ ๖ ตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท -ชุมชนบ้านใหม่บางกระเบียน หมู่ 12 ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท -ชุมชนบ้านสระไม้แดง หมู่ที่ 16 ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท -ชุมชนบ้านวังหัวเรือ หมู่ที่ 2 อำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท ขอบเขตประชากรกลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก(Key- Information) ของงานวิจัยครั้งนี้ได้แก่ -ผู้นำชุมชน ทั้งที่เป็นทางการ ได้แก่ -นายกองค์การบริหารส่วนตำบล ตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท -นายกองค์การบริหารส่วนตำบล ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท -นายกองค์การบริหารส่วนตำบล ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท -นายกองค์การบริหารส่วนตำบลวังตะคียนอำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท -กำนันตำบลตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท -กำนันตำบลตำบลตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท -กำนันตำบลตำบลตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท -กำนันตำบลตำบลวังตะคียนอำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท -ผู้ใหญ่บ้านบ้านเนินถ่าน หมู่ที่ 6 ตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท -ผู้ใหญ่บ้านบ้านใหม่บางกระเบียน หมู่ 12 ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท -ผู้ใหญ่บ้านบ้านสระไม้แดง หมู่ที่ 16 ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท -ผู้ใหญ่บ้านบ้านวังหัวเรือ หมู่ที่ 2 อำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท -ประธานกลุ่มและสมาชิกกลุ่มด้านการผลิตหรือกลุ่มอาชีพต่างๆในชุมชนบ้านเนินถ่าน หมู่ที่ 6 ตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท -ประธานกลุ่มและสมาชิกกลุ่มด้านการผลิตหรือกลุ่มอาชีพต่างๆในชุมชนบ้านใหม่บางกระเบียน หมู่ 12 ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท -ประธานกลุ่มและสมาชิกกลุ่มด้านการผลิตหรือกลุ่มอาชีพต่างๆในชุมชนบ้านสระไม้แดง หมู่ที่ 16 ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท -ประธานกลุ่มและสมาชิกกลุ่มด้านการผลิตหรือกลุ่มอาชีพต่างๆในชุมชนบ้านวังหัวเรือ หมู่ที่ 2 อำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท ผู้นำที่ไม่เป็นทางการ ได้แก่ -ผู้อาวุโส ในชุมชน , ปราชญ์ชาวบ้านที่ได้รับการยอมรับในชุมชน เป็นต้น -กลุ่มคนในพื้นที่การวิจัยทั้ง 4พื้นที่ ที่มีความสนใจในการพัฒนาศักยภาพของตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง จำนวน 120 ครัวเรือน -ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งภาครัฐภาคท้องถิ่น หรือองค์กรพัฒนาเอกชน ขอบเขตเนื้อหา เนื้อหาในการศึกษาครั้งนี้ผู้วิจัยแบ่งออกเป็น 2 ส่วนใหญ่ๆ ได้แก่ เนื้อหาเกี่ยวกับสภาพปัญหาและความต้อการของชุมชนด้านเศรษฐกิจเพื่อพัฒนาองค์ความรู้ของชุมชนในการจัดการตนเองบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง การพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ผลที่คาดว่าจะได้รับ : ด้านวิชาการ 1.เกิดกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมในการพัฒนาศักยภาพของชุมชนด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและสามารถนำองค์ความรู้ในการวิจัยไปใช้เป็นแนวทางในการขับเคลื่อนปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในชุมชนอื่นที่มีศักยภาพในการจัดการตนเองตามแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 2.เกิดกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยราชภัฎนครสวรรค์ ,ชุมชน,หน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคองค์กรพัฒนาเอกชนที่มีส่วนร่วมในกระบวนการวิจัยในครั้งนี้ 3.เกิดชุดความรู้หรือองค์ความรู้ใหม่จากการวิจัยในประเด็นด้านการจัดการตนเองของชุมชนบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ด้านสังคมและชุมชน 1.เกิดกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมในการสังเคราะห์องค์ความรู้ด้านศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 2.สามารถนำแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกต์ใช้ให้เกิดกิจกรรมด้านการพัฒนาชุมชนในพื้นที่ได้ 3.สามารถนำรูปแบบในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจของชุมชนบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกต์ใช้ให้เกิดการพัฒนาชุมชนในชุมชนอื่นต่อไปได้ หน่วยงานภาครัฐที่นำผลการวิจัยไปใช้ประโยชน์ 1.สาขาวิชาสังคมวิทยา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ 2.สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเมือง จังหวัดชัยนาท 3.สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท 4.สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท 5.สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท 6.องค์การบริหารส่วนตำบล ตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท 7.องค์การบริหารส่วนตำบล ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท 8.องค์การบริหารส่วนตำบล ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท 9.องค์การบริหารส่วนตำบลวังตะคียนอำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท 10.หน่วยงานภาคีความร่วมมือต่างๆที่ทำงานร่วมกับชุมชนในพื้นที่งานวิจัย การทบทวนวรรณกรรม/สารสนเทศ : การศึกษาวิจัยเรื่อง การพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในพื้นที่จังหวัดชัยนาท ครั้งนี้ ผู้วิจัยได้สำรวจเอกสาร แนวคิด ทฤษฎี และเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ซึ่งนำมาปรับประยุกต์ใช้ในการศึกษาวิจัย ครั้งนี้ประกอบด้วย 1. แนวคิดเกี่ยวเศรษฐกิจพอเพียง 2. แนวคิดเกี่ยวกับกระบวนการเรียนรู้ 3. แนวคิดเกี่ยวกับการมีส่วนร่วม 4. แนวคิดเกี่ยวกับชุมชน 5. แนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนาชุมชน 6. แนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืน แนวคิดเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง เศรษฐกิจพอเพียง เป็นปรัชญาชี้ถึงแนวทางการดำรงอยู่และปฏิบัติตนของประชาชนทุกระดับตั้งแต่ระดับครอบครัวระดับชุมชนจนถึงระดับรัฐทั้งในการพัฒนาและบริหารประเทศให้ดำเนินไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพัฒนาเศรษฐกิจเพื่อให้ก้าวทันต่อโลกยุคโลกาภิวัฒน์ ความหมายของเศรษฐกิจพอเพียง คำว่า“ความพอเพียง” นั้นหมายถึง ความพร้อมที่จะจัดการกับผลกระทบที่เกิดขึ้นจากทั้งภายนอกและภายในระบบเศรษฐกิจแบบพอเพียง ยังสามารถมองได้ว่าเป็นปรัชญาในการดำรงชีวิตให้มีความสุขที่จำเป็นต้องใช้ทั้ง ความรู้ ความเข้าใจ ผนวกกับคุณธรรมในการดำเนินชีวิตเศรษฐกิจพอเพียงไม่ใช่เพียงการประหยัดแต่เป็นการดำเนินชีวิตอย่างฉลาด และสามารถอยู่ได้ แม่นในสภาพที่มีการแข่งขันและการไหลบ่าของโลกาภิวัต นำสู่ ความสมดุล มั่งคง และยั่งยืนของชีวิต เศรษฐกิจและสังคม อภิชัย พันธเสน ผู้อำนวยการ สถาบันการจัดการเพื่อชนบทและสังคมได้จัดแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงว่าเป็น “ ข้อเสนอในการดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจตามแนวทางของพุทธธรรมอย่างแท้จริง” ทั้งนี้เนื่องจากในพระราชดำรัสหนึ่ง ได้ให้คำอธิบายถึงเศรษฐกิจพอเพียงว่า “คือความพอประมาณ ซื่อตรง ไม่โลภมาก และต้องไม่เบียดเบียนผู้อื่น” การดำรงชีวิตอยู่ได้ จำเป็นที่จะต้องประกอบไปด้วยปัจจัยสำคัญสี่ประการ ซึ่งได้แก่อาหาร เครื่องนุ่มห่ม ยารักษาโรค และที่อยู่อาศัย ซึ่งในโลกยุคทุนนิยมอย่างเช่นปัจจุบันนี้ ปัจจัยทั้งสี่ไม่อาจจะหามาได้ถ้าปราศจาก เงินซึ่งถือว่าเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนสินค้าและบริการมาแต่นมนานการได้มาซึ่งเงินนั้น จำเป็นที่บุคคลจะได้ประกอบสัมมาอาชีพแล้วนำเงินที่ได้มานั้นไปแลกเปลี่ยนให้ได้มาซึ่งปัจจัยในการดำรงชีวิต ระบบเศรษฐกิจพอเพียงมุ่งเน้นให้บุคคลสามารถประกอบอาชะได้อย่างยั่งยืนและใช้จ่ายเงินให้ได้มาอย่างพอเพียงและประหยัด ตามกำลังของเงินของบุคคลนั้นโดยปราศจากการกู้หนี้ยืมสิน และถ้ามีเงินเหลือ ก็แบ่งเก็บออกไว้บางส่วนช่วยเหลือผู้อื่นบางส่วนและอาจจะให้จ่ายมาเพื่อปัจจัยเสริมอีกบางส่วนปัจจัยเสริมในที่นี้เช่นท่องเที่ยว ความบันเทิง เป็นต้น)สาเหตุที่แนวทางการดำเนินชีวิตอย่างพอเพียงได้ถูกกล่าวถึงอย่างกว้างขวางในขณะนี้เพราะสภาพการดำรงชีวิตของสังคมในปัจจุบัน ได้ถูกปลูกฝัง หรือสร้างหรือกระตุ่นให้เกิดการใช้จ่ายอย่างเกินตัวในเรื่องที่ไม่เกี่ยวข้องหรือเกินกว่าปัจจัยในการดำรงชีวิต เช่น การบริโภคเกินตัวความบันเทิงหลากหลายรูปแบบ ความสวยความงาม การแต่งตัวตามแฟชั่น การพนันหรือเสี่ยงโชค เป็นต้น จนทำให้ไม่มีเงินเพียงพอเพื่อตอบสนองความต้องการเหล่านั้นส่งผลให้เกิดการกู้หนี้ยืมสิน เกิดเป็นวัฏจักรที่บุคคลหนึ่งไม่สามารถหลุดออกมาได้ถ้าไม่เปลี่ยนแนวทางการดำรงชีวิต ในแง่ เศรษฐกิจมหภาคระบบเศรษฐกิจแบบพอเพียงอาจจะทำให้ระดับการบริโภคโดยรวมลดลงซึ่งเป็นไปได้เนื่องจากประชาชนจะไม่กู้หนี้ยืมสินเพื่อมาใช้จ่ายแต่อาจทำให้กำลังการใช้จ่าย สะท้อนภาพจริงของเศรษฐกิจ ความพอเพียง หมายถึงความพอประมาณ ความมีเหตุผลรวมถึงความจำเป็นที่จะต้องมีระบบภูมิคุ้มกันในตัวที่ดีพอสมควรต่อการมีผลกระทบใดๆอันเกิดจากการเปลี่ยนแปลง ทั้งภายนอกและภายในทั้งนี้จะต้องอาศัยความรอบรู้ความรอบคอบและความระมัดระวังอย่างยิ่งในการนำวิชาการต่างๆมาใช้ในการวางแผนและการดำเนินการทุกขั้นตอน และขณะเดียวกันจะต้องเสริมสร้างพื้นฐานจิตใจของคนในชาติโดยเฉพาะเจ้าหน้าที่ของรัฐ นักทฤษฎีและนักธุรกิจในทุกระดับ ให้มีสำนึกในคุณธรรมความซื่อสัตย์สุจริต และให้มีความรอบรู้ที่เหมาะสมดำเนินชีวิตด้วยความอดทนความเพียรมีสติปัญญาและความรอบคอบเพื่อให้สมดุลและพร้อมต่อการรองรับการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและกว้างขวางทั้งด้านวัตถุสังคมสิ่งแวดล้อมและวัฒนธรรม จากโลกภายนอกได้ ดร.จิรายุ อิสรางกูร ณ อยุธยาประธานอนุกรรมการการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียงได้กรุณาอธิบายความหมาย หลักการและแนวคิดรวมไปถึงกระบวนการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียงที่ผ่านมาของคณะอนุกรรมการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียงและการสร้างขบวนการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียงร่วมกับภาคีการพัฒนาต่างๆไว้อย่างน่าสนใจ ดังนี้ ประเทศไทยยังขาดภูมิคุ้มกันในการรับมือการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องเผชิญกับการไหลเข้ามาของกระแสโลกาภิวัตน์และโดยเนื้อแท้ ยังมีความไม่พร้อมที่จะรับมือต่อการเปลี่ยนแปลงในทุกด้านทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมออย่างดีพอ เห็นได้จากปัญหาต่างๆที่เกิดขึ้นมาตั้งแต่วิกฤตเศรษฐกิจ ปี 2540 ที่สะท้อนให้เห็นว่าประเทศไทยยังขาดความรู้เท่าทันต่อการเปลี่ยนแปลง หลงระเริงไปกับสิ่งฉาบฉวยหรือกล่าวได้ว่ายังขาดความภูมิคุ้มกันที่ดี การขาดความภูมิคุ้มกัน คือ ยังพึ่งพาตนเองไม่ได้และขาดความพอดีอยู่ ซึ่งหากขยายความออกไป อธิบายได้ว่าสังคมไทยยังขาดความพอดี ในเรื่องสำคัญรวม 5 ประการ คือ ขาดความพอดีด้านจิตใจ : คนส่วนมากมีสภาวะจิตใจไม่เข้มแข็งยังไม่สามารถพึ่งตนเองได้ ขาดจิตสำนึกที่ดีไม่มีความเอื้ออาทร ไม่รู้จักประนีประนอมนึกถึงแต่ผลประโยชน์ส่วนตัว ขาดความพอดีด้านสังคม : ไม่ค่อยช่วยเหลือเกื้อกูลกันชุมชนขาดความเข้มแข็งและที่สำคัญไม่มีกระบวนการเรียนรู้ที่เกิดจากฐานรากที่มั่นคงและเข้มแข็ง ขาดความพอดีด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม : ยังใช้และจัดการอย่างขาดความรอบคอบ และที่สำคัญใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในประเทศอย่างไม่เป็นขั้นตอน ขาดความพอดีด้านเทคโนโลยี: ยังไม้รู้จักใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมให้สอดคล้องกับความต้องการและควรพัฒนาเทคโนโลยีจากภูมิปัญญาชาวบ้านของเราเองและสอดคล้องเป็นประโยชน์ต่อสภาพแวดล้อม ขาดความพอดีด้านเศรษฐกิจ : ส่วนใหญ่ดำรงชีวิตอย่างฟุ่มเฟือยหรือเกินฐานะของตน หลักแนวคิดของเศรษฐกิจพอเพียง การพัฒนาตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงคือการพัฒนาที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของทางสายกลางและความไม่ประมาทโดยคำนึงถึงความพอประมาณความมีเหตุผลการสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีในตัวตลอดจนใช้ความรู้ความสามารถความรอบคอบประกอบการวางแผนการตัดสินใจและการกระทำ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีหลักพิจารณาอยู่ 5 ส่วนดังนี้ 1. กรอบแนวคิดเป็นปรัชญาที่ชี้แนะแนวทางการดำรงอยู่และปฏิบัติตนในทางที่ควรจะเป็นโดยมีพื้นฐานมาจากวิถีชีวิตดั้งเดิมของสังคมไทยสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้ตลอดเวลาและเป็นการมองโลกเชิงระบบที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลามุ่งเน้นการรอดพ้นจากภัยและวิกฤต เพื่อความมั่นคงและความยั่งยืนของการพัฒนา 2. คุณลักษณะเศรษฐกิจพอเพียงสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับการปฏิบัติตนได้ในทุกระดับโดยเน้นการปฏิบัติบนทางสายกลางและการพัฒนาอย่างเป็นขั้นตอน 3. คำนิยามความพอเพียงจะต้องประกอบด้วย 3 คุณลักษณะพร้อมๆกันดังนี้ 3.1 ความพอประมาณหมายถึงความพอดีที่ไม่น้อยเกินไปและไม่มากเกินไปโดยไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่นเช่นการผลิตและการบริโภคที่อยู่ในระดับพอประมาณ 3.2 ความมีเหตุผลหมายถึงการตัดสินใจเกี่ยวกับระดับความพอเพียงนั้นจะต้องเป็นไปอย่างมีเหตุผลโดยพิจารณาจากเหตุปัจจัยที่เกี่ยวข้องตลอดจนคำนึงถึงผลที่คาดว่าจะเกิดขึ้นจากการกระทำนั้นๆอย่างรอบคอบ 3.3 การมีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัวหมายถึงการเตรียมตัวให้พร้อมรับผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงด้านต่างๆที่จะเกิดขึ้นโดยคำนึงถึงความเป็นไปได้ของสถานการณ์ต่างๆที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในอนาคตทั้งใกล้และไกล 4. เงื่อนไขการตัดสินใจและการดำเนินกิจกรรมต่างๆให้อยู่ในระดับความพอเพียงนั้นต้องอาศัยทั้งความรู้และคุณธรรมเป็นพื้นฐานกล่าวคือ 4.1 เงื่อนไขความรู้ประกอบด้วยความรอบรู้เกี่ยวกับวิชาการต่างๆที่เกี่ยวข้องอย่างรอบด้านความรอบคอบที่จะนำความรู้เหล่านั้นมาพิจารณาให้เชื่อมโยงกันเพื่อประกอบการวางแผนและความระมัดระวังในขั้นปฏิบัติ 4.2 เงื่อนไขคุณธรรมที่จะต้องเสริมสร้างประกอบด้วยมีความตระหนักในคุณธรรมมีความซื่อสัตย์สุจริตและมีความอดทนมีความเพียรใช้สติปัญญาในการดำเนินชีวิต 5. แนวทางปฏิบัติ/ผลที่คาดว่าจะได้รับจากการนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ คือ การพัฒนาที่สมดุลและยั่งยืนพร้อมรับต่อการเปลี่ยนแปลงในทุกด้านทั้งด้านเศรษฐกิจสังคมสิ่งแวดล้อมความรู้และเทคโนโลยี ความสำคัญของเศรษฐกิจพอเพียง เศรษฐกิจพอเพียงจะทำให้เกิดความพอเพียงตั้งแต่ระดับบุคคลครอบครัวหมู่บ้านตำบลอำเภอจังหวัดและประเทศซึ่งจะนำไปสู่ความเข้มแข็งและมีภูมิคุ้มกันทั้งด้านวัตถุนิยมบริโภคนิยม เมื่อคนเข้มแข็งก็จะเป็นจุดเริ่มต้นให้สังคมเข้มแข็งและขยายสู่รากฐานอันแข็งแรงของประเทศต่อไป ขั้นตอนการปฏิบัติสู่วิถีเศรษฐกิจพอเพียง ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงคือปรัชญาที่จะช่วยให้การพัฒนาประเทศเป็นไปอย่างสมดุลและยั่งยืนพร้อมรับการเปลี่ยนแปลงในทุกด้านทั้งด้านเศรษฐกิจสังคมสิ่งแวดล้อมความรู้และเทคโนโลยีประชาชนทุกระดับควรยึดหลักปฏิบัติตนตนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงดังนี้ 1. ยึดความประหยัดตัดทอนค่าใช้จ่ายในทุกด้านลดละความฟุ่มเฟือยในการดำรงชีพอย่างจริงจัง 2. ยึดถือการประกอบอาชีพด้วยความถูกต้องสุจริตแม้จะตกอยู่ในภาวะขาดแคลนในการดำรงชีพก็ตาม 3. ละเลิกการแก่งแย่งผลประโยชน์การแข่งขันกันในการค้าขายประกอ ทฤษฎี สมมุติฐาน กรอบแนวความคิด : - วิธีการดำเนินการวิจัย และสถานที่ทำการทดลอง/เก็บข้อมูล : วิธีการดำเนินการวิจัย การวิจัยเรื่อง การพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในพื้นที่จังหวัดชัยนาท การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยมีวัตถุประสงค์1.เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหา และความต้อการของชุมชนด้านเศรษฐกิจ เพื่อพัฒนาองค์ความรู้ของชุมชนในการจัดการตนเองบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 2.เพื่อพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อนำไปสู่ข้อเสนอแนะและเป็นแนวทางในการพัฒนาชุมชนต่อไป การเลือกพื้นที่ในการศึกษา การเลือกพื้นที่ชุมชนในการศึกษาด้วยข้อพิจารณาที่ว่าพื้นที่นั้นมีประเด็นและปรากฏการณ์ที่ชัดเจนในเรื่องที่จะเข้าไปศึกษา ซึ่งผู้ศึกษามีความสนใจศึกษาเรื่องการพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในพื้นที่จังหวัดชัยนาท กล่าวคือ ชุมชนมีความเข้มแข็งในการพัฒนาศักยภาพตนเองตามแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงใช้เป็นฐานในการดำเนินกิจกรรมการพัฒนาภายในชุมชน และจากการศึกษาเบื้องต้น ทำให้ทราบว่าผลจากการดำเนินกิจกรรมการพัฒนาชุมชนนั้น ทำให้ชุมชนเกิดความรัก ความหวงแหนหรือความรู้สึกเป็นเจ้าของตระหนักในคุณค่าของทรัพยากรท้องถิ่นจนทำให้ชุมชนมีการจัดการ การดูแลทรัพยากรและความรู้สึกดังกล่าวได้ส่งผลให้มีการดำเนินกิจกรรมสาธารณะอื่นๆของชุมชนตามมา อย่างไรก็ตามแนวคิดด้านการพัฒนาชุมชนมีอยู่หลายแนวคิดแต่ทุกแนวคิดสามารถที่จะเชื่อมโยงกันได้อย่างเป็น องค์รวม ดังนั้น ชุมชนบ้านเนินถ่าน หมู่ที่ 6 ตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท ชุมชนบ้านใหม่บางกระเบียน หมู่ 12 ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท บ้านสระไม้แดง หมู่ที่ 16 ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาทและชุมชนบ้านวังหัวเรือ หมู่ที่ 2 ตำบลวังตะเคียน อำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท พื้นที่ในการศึกษาทั้ง 4 ชุมชนนี้ เป็นชุมชนต้นแบบที่มีความเข้มแข็งในด้านของการพัฒนาศักยภาพของชุมชนด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งส่งผลต่อการพัฒนาชุมชนในด้านอื่นๆตามมาด้วยและสอดคล้องกับหลักการพัฒนาชุมชนแบบองค์รวม ประชากรที่ศึกษา ขอบเขตประชากรกลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก(Key- Information) ของงานวิจัยครั้งนี้ได้แก่ ผู้นำชุมชน ทั้งที่เป็นทางการ ได้แก่ - นายกองค์การบริหารส่วนตำบล ตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท - นายกองค์การบริหารส่วนตำบล ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท - นายกองค์การบริหารส่วนตำบล ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท - นายกองค์การบริหารส่วนตำบลวังตะคียนอำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท - กำนันตำบลตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท - กำนันตำบลตำบลตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท - กำนันตำบลตำบลตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท - กำนันตำบลตำบลวังตะคียนอำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท - ผู้ใหญ่บ้านบ้านเนินถ่าน หมู่ที่ 6 ตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท - ผู้ใหญ่บ้านบ้านใหม่บางกระเบียน หมู่ 12 ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท - ผู้ใหญ่บ้านบ้านสระไม้แดง หมู่ที่ 16 ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท - ผู้ใหญ่บ้านบ้านวังหัวเรือ หมู่ที่ 2 ตำบลวังตะเคียน อำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท - ประธานกลุ่มและสมาชิกกลุ่มด้านการผลิตหรือกลุ่มอาชีพต่างๆ ในชุมชน บ้านเนินถ่าน หมู่ที่ 6 ตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท - ประธานกลุ่มและสมาชิกกลุ่มด้านการผลิตหรือกลุ่มอาชีพต่างๆ ในชุมชนบ้านใหม่บางกระเบียน หมู่ 12 ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท - ประธานกลุ่มและสมาชิกกลุ่มด้านการผลิตหรือกลุ่มอาชีพต่างๆ ในชุมชน บ้านสระไม้แดง หมู่ที่ 16 ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท - ประธานกลุ่มและสมาชิกกลุ่มด้านการผลิตหรือกลุ่มอาชีพต่างๆ ในชุมชน บ้านวังหัวเรือ หมู่ที่ 2 ตำบลวังตะเคียน อำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท ผู้นำที่ไม่เป็นทางการ ได้แก่ - ผู้อาวุโส ในชุมชน , ปราชญ์ชาวบ้านที่ได้รับการยอมรับในชุมชน เป็นต้น - กลุ่มคนในพื้นที่การวิจัยทั้ง 4 พื้นที่ ที่มีความสนใจในการพัฒนาศักยภาพของตนเองด้าน เศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง - ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งภาครัฐภาคท้องถิ่น หรือองค์กรพัฒนาเอกชน วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล ผู้ศึกษาได้แบ่งวิธีการศึกษาไว้ 2 ขั้นตอน ซึ่งจะทำให้ผู้ศึกษาเห็นภาพการศึกษาที่ชัดเจนยิ่งขึ้น โดยแบ่งเป็น ขั้นตอนการศึกษาค้นคว้าจากเอกสารและขั้นตอนการศึกษาจากพื้นที่ศึกษาจริง 1. ขั้นตอนการศึกษาจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง (Document Study) ผู้ศึกษาได้ค้นคว้าแนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวกับแนวความคิดเศรษฐกิจพอเพียง แนวคิดเกี่ยวกับชุมชนและความชุมชน แนวคิดการพัฒนาชุมชน แนวคิดกระบวนการเรียนรู้ แนวคิดการพัฒนาแบบยั่งยืน จากรายงาน การวิจัย รวบรวมบทความจากเอกสาร วารสารต่างๆ และจากหนังสือ ตำรา เอกสารทางวิชาการ เพื่อใช้เป็นกรอบในการศึกษา การวิเคราะห์ การอภิปรายผลการศึกษา 2. ขั้นตอนการศึกษาจากพื้นที่จริงหรือศึกษาภาคสนาม (Field Study) โดยลงศึกษาที่ชุมชนบ้านเนินถ่าน หมู่ที่ 6 ตำบลเสือโฮก อำเภอเมืองชัยนาท จังหวัดชัยนาท ชุมชนบ้านใหม่ บางกระเบียน หมู่ 12 ตำบลตลุก อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท ชุมชนบ้านสระไม้แดง หมู่ที่ 16 ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท ชุมชนบ้านวังหัวเรือ หมู่ที่ 2 ตำบลวังตะเคียน อำเภอหนองมะโมง จังหวัดชัยนาท เพื่อหาข้อมูลและข้อเท็จจริงที่จะนำมาวิเคราะห์และอธิบายปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในพื้นที่ศึกษาตามกรอบแนวคิดที่ผู้ศึกษากำหนดไว้ โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม และการสังเกต เป็นเครื่องมือสำคัญในการศึกษา 2.1 การสัมภาษณ์ และการพูดคุยแบบเป็นทางการ และไม่เป็นทางการกับผู้ให้ข้อมูลหลัก (Key Informants) คือ ผู้นำชุมชนทั้งที่เป็นทางการและผู้นำตามธรรมชาติ ผู้อาวุโสภายในชุมชน สมาชิกของกลุ่มต่างๆภายในชุมชน เจ้าหน้าที่ของรัฐ เจ้าหน้าที่ขององค์กรพัฒนาชุมชน และสมาชิกชุมชนทั่วไปนอกเหนือจากที่กล่าวไว้แล้ว 2.2 สนทนากลุ่ม (Focus group) โดยผู้ศึกษาใช้วิธีการนี้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลต่างๆที่เป็นองค์ความรู้ในเรื่องของการปรับตัวของสมาชิกในชุมชน การพัฒนาศักยภาพด้านเศรษฐกิจ บนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของสมาชิกกลุ่มองค์กรภายในชุมชน 2.3 วิธีการสังเกต ใช้การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม โดยที่ผู้ศึกษาถึงวิธีการ กระบวนการที่ผู้นำชุมชนและสมาชิกภายในชุมชนใช้ในการพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในพื้นที่จังหวัดชัยนาท ดังนั้นผู้ศึกษาจึงศึกษาจากการเข้าไปส่วนร่วมในกิจกรรมที่ชุมชนดำเนินการ ตลอดจนเข้าร่วมประชุมเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ข้อมูลร่วมกัน และร่วมวิเคราะห์ให้ความคิดเห็นบ้างในบางกรณี ซึ่งจะสามารถทำให้ผู้ศึกษาได้เกิดการเรียนรู้ร่วมกันกับชุมชนและชาวบ้าน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา เรื่อง การพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเอง ด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในพื้นที่จังหวัดชัยนาท ในครั้งนี้ประกอบด้วย แนวคำถามประกอบการสนทนา และการสัมภาษณ์ เพื่อให้ผู้ตอบหรือผู้ถูกสัมภาษณ์ได้พูดคุยและตอบคำถามพร้อมทั้งแสดงเหตุผลและความคิดเห็นด้วย แนวคำถามประกอบการพูดคุย และการสัมภาษณ์ มีดังต่อไปนี้ 1. ข้อมูลพื้นฐานของชุมชน อันได้แก่ จำนวนครัวเรือน จำนวนประชากร การนับถือศาสนา อาณาเขตหมู่บ้าน ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ ลักษณะการตั้งบ้านเรือน การศึกษา การประกอบอาชีพของคนในชุมชน การคมนาคม การปกครอง ประเพณี ความเชื่อ วัฒนธรรมท้องถิ่น ข้อมูลเกี่ยวกับการใช้ทรัพยากร รูปแบบการใช้ ผลประโยชน์ที่ได้รับจากทรัพยากรท้องถิ่นนับจากอดีตถึงปัจจุบัน การแลกเปลี่ยนทรัพยากรท้องถิ่นกับภายนอกชุมชนนับจากอดีตจนถึงปัจจุบัน 2. การพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในพื้นที่จังหวัดชัยนาท 3. การได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภายนอกชุมชนทั้งภาครัฐและองค์กรพัฒนาเอกชนในการพัฒนาชุมชนด้านต่างๆ การประมวลผลข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูล และการนำเสนอข้อมูล การประมวลผลข้อมูลและการวิเคราะห์ข้อมูลในการศึกษาเชิงคุณภาพ ผู้ศึกษาได้ทำ การประมวลผลและวิเคราะห์ข้อมูลในเชิงพรรณาความ (Descriptive Analysis) โดยใช้แนวคิดทฤษฎีต่างๆที่ได้กล่าวมาแล้วในตอนต้นเป็นกรอบในการวิเคราะห์ โดยนำมาอธิบายสภาพทั่วไป ของชุมชน องค์ความรู้ของชุมชนในการจัดการตนเองของชุมชน เพื่อที่จะ สามารถอธิบายให้เห็นถึงภาพความสัมพันธ์ของปรากฏการณ์และการวิเคราะห์ตามกรอบแนวคิดทฤษฎี และวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องที่ได้ทำการศึกษาค้นคว้าไว้ในตอนแรก เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ในการพัฒนาชุมชนที่เกิดขึ้น และจากข้อมูลที่ได้จากการศึกษาภาคสนามรวมทั้งการอ้างอิงข้อมูลที่เกี่ยวข้องในการศึกษา จากเอกสาร การสังเกต และการสัมภาษณ์สมาชิกของชุมชนและผู้อื่นที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับชุมชน เพื่อให้เห็นภาพองค์ความรู้ของการพัฒนาศักยภาพของชุมชนในการจัดการตนเองด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในพื้นที่จังหวัดชัยนาท คำอธิบายโครงการวิจัย (อย่างย่อ) : โครงการวิจัยที่มุ่งเน้นการพัฒนาศักยภาพของชุมชนด้านเศรษฐกิจบนฐานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งพื้นที่จังหวัดชัยนาท เป็นพื้นที่ต้นแบบในการขับเคลื่อนแนวพระราชดำริการพัฒนาตามศาสตร์พระราชาเศรษฐกิจพอเพียงและผลการศึกษาเป็นการเสริมสร้างองค์ความรู้ในการพัฒนา/ขับเคลื่อนกระบวนการพัฒนาตามแนวทางพระราชดำริ จำนวนเข้าชมโครงการ : 269 ครั้ง รายชื่อนักวิจัยในโครงการ ชื่อนักวิจัย ประเภทนักวิจัย บทบาทหน้าที่นักวิจัย สัดส่วนปริมาณงาน(%) นางสาวหทัยชนก คะตะสมบูรณ์ บุคลากรภายในมหาวิทยาลัย หัวหน้าโครงการวิจัย 100 กลับไปหน้าโครงการวิจัยทั้งหมด